Bit ćemo zemlja staraca!? U Banja Luci i Zenici za 24 sata rođena samo jedna beba

Najnižu stopu nataliteta očekivano imaju one općine s malim brojem stanovnika koje su formirane stjecajem ratnih okolnosti bez realne ekonomske i demografske opravdanosti, ali i one u kojima zbog raseljavanja i stradanja stanovništva skoro da ne postoji fertilna baza…

“U protekla 24 časa rođena je jedna beba, jedna djevojčica“, saopštili su jutros iz Klinike za ginekologiju i akušerstvo UKC RS.

Prije tri dana iz Kantonalne bolnice Zenica su saopštili da u toku 24 sata, sa subote na nedelju, nije rođena nijedna beba.
U nekim opština, kao što su Istočni Mostar, Istočni Drvar, Kupres u RS, tokom godine rodi se samo jedno ili nijedno dijete.

Ovakve vijesti biće sve češće, smatraju statističari. Istovremeno dodaju da je trenutna demografska slika još i dobra, šta nas čeka u narednih par godina kada počne uzimati danak i sada već masovni odlazak mlađeg stanovništva, piše “Buka“.

Poređenja radi u BiH je u 2017. rođeno 40.000 djece manje nego 1990. godine, dok je do 1990. godine taj broj bio oko 67.000.

Takođe uvjereni su i da ćemo teško dostići brojku novorođenih iz 2017. godine, jer je trenutno prosječna starost majke koja rađa prvo dijete 26 godina, tačnije godište rođenja te majke je 1992., dok u period pred nama primat rađanja djece preuzimaju ratne generacije, kojih je mnogo manje.

Koje opštine, gradovi imaju najnižu stopu nataliteta u našoj zemlji?

Nisu zanemarive prostorne razlike kad je riječ o stopi nataliteta i prirodne promjene u Bosni i Hercegovini. Najnižu stopu nataliteta očekivano imaju one općine s malim brojem stanovnika koje su formirane stjecajem ratnih okolnosti bez realne ekonomske i demografske opravdanosti, ali i one u kojima zbog raseljavanja i stradanja stanovništva skoro da ne postoji fertilna baza.

U nekim od ovih opština, kao što su Istočni Mostar, Istočni Drvar, Kupres u RS, tokom godine rodi se samo jedno ili nijedno dijete, kaže za Buku Mirza Emirhafizović, demograf i docent na Odsjeku za sociologiju Fakulteta političkih nauka Sarajevo. Dodaje i da je lista općina koje imaju izrazito nizak natalitet poduža, a neke od njih su: Ravno, Neum, Bosansko Grahovo, Donji Žabar, Pelagićevo, Novo Goražde, a s nešto višim nivoom rađanja slijede ih Domaljevac-Šamac, Odžak, Orašje, Kupres u FBiH, Dobretići itd.

Ipak neke opštine, napominje, još uvijek bilježe veći broj živorođenih od broja umrlih osoba, pretežno u Federaciji BiH, dok drugim prijeti pustošenje.

“Situacija je posebno kritična u Kantonu 10, zatim Posavskom, ali i u mnogim dijelovima Republike Srpske. Izuzetak su Banja Luka i Laktaši, gdje je, prema podacima Republičkog zavoda za statistiku, u 2017. godini broj živorođenih neznatno nadmašio broj umrlih. Po visini stope prirodnog prirasta izdvajaju se: Bužim, Velika Kladuša, Banovići, Živinice, Doboj-Jug, Kakanj, Tešanj, Donji Vakuf, Novi Travnik, Hadžići, Ilijaš, Ilidža i Vogošća. Međutim, te općine, u većini slučajeva, ne mogu popraviti prosjek ni na nivou kantona kojem pripadaju, uz izuzetak Sarajevskog i donekle Zeničko-Dobojskog”, ističe Emirhafizović.

Profesor dr. Draškom Marinkovićem, sa Prirodno-matematičkog fakulteta Univerziteta u Banjoj Luci kaže da je najočiglednije kada preslikamo sve ovo što nam se dešava u smislu demografske recesije na broj djece koja se svake godine upisuju u osnovne škole.

“Ako uzmemo podatak da smo u osnovnim školama u Republici Srpskoj u školskoj 1996/1997. godini ukupno imali 127.426 učenika, a da školske 2018/2019. godine imamo svega 89.645 učenika, znači da se broj učenika apsolutno smanjio za 37.781 učenika ili za oko 30 posto, odnosno da smo svake godine gubili po u prosjeku oko 1.700 učenika. To se između ostalog odrazilo na manji broj upisanih srednjoškolaca i studenata, ali i na suficit nastavnog kadra, na zatvaranje škola, gašenje odjeljenja, odnosno možemo reći da smo samo u poslednjih 15 godina zatvorili više od 80 škola, da imamo 900 odjeljenja manje, itd.”, pojašnjva Marinković dodavši kako je dodata otežavajuća okolnost intenziviran odlazak mladih sa ovih prostora “Primjerice, projekcije koje baziramo samo na vitalnoj statistici, odnosno na smanjenju broja rođenih, ukazuju da do 2050. godine u Republici Srpskoj neće biti više od 800 000 ljudi. Međutim, kada uzmemo u obzir i migracije, onda ćemo vjerovatno i puno ranije doći do populacije od samo 800 000.”